مروری بر زندگی کوکو شنل،ملکه مد اوت کوتور…
کوکو شنل طراح لباس افسانهای مد و فشن یکی از مهمترین چهرهها در عرصهی طراحی مد و لباس است.
شنل که طراحیهایش به هیچ زمان و دورهای محدود نمیشوند و همواره پرطرفدار و محبوب هستند، به خاطر عطرها، کت و شلوارهای زنانه و پیراهنهای سیاه کوتاهش شهرت بسیاری پیدا کرد.
همه ما خانه مد شنل را میشناسیم و نام بنیانگذار و طراح زبردست این برند یعنی کوکو شنل را شنیدهایم؛
اما تا چه حد با زندگی شخصی و توانایی و دست آوردهای این زن تأثیرگذار در این صنعت بزرگ و پر طرفدار آشنایی داریم؟
شنل طراح لباس، کلاه، جواهرات و بدلیجات بود. طرحهای مدرن و کاربردی در عین سادگی، او را به یکی از چهرههای برتر و با نفوذ قرن ۲۰ در عرصه فشن تبدیل کرد.
دوران کودکی و نوجوانی شنل چگونه گذشت؟
کوکو شنل طراح لباس ،در ۱۹ آگوست ۱۸۸۳، ژان دِوول ( Jeanne Devolle)، گابریل را در یک آسایشگاه مخصوص افراد فقیر در سامور( samuer) فرانسه به دنیا آورد.
او دوران کودکی غمانگیز و ناراحت کنندهای داشت.
در کودکی، مرگ زودهنگام مادرش و رها شدن توسط پدرش هنری آلبرت شنل ( Henri Albert Chanel) که یک دورهگرد خیابانی و مدام در سفر بود را تجربه کرد.
او سالها در حضانت خواهران راهبه، در یتیم خانه آباذین(Aubazine)، به همراه خواهران و برادرانش کنار کسانی بزرگ شد .
که فقط لباسهای ریاضت پوشیده بودند، کاملاً سیاه و سفید، با معماری سخت صومعه.
از قضا دقیقاً در این لحظات بود که گابریل شروع به تبدیل شدن به کوکو شنل کرد. تناقض رنگهای متضاد، شدت خشونت خطوطی که در نهایت به ویژگی متمایز طرحهای او تبدیل شد.
در سن ۱۸ سالگی،گابریل خود را آزاد یافت تا آبازین را ترک کند و زندگی خود را در طلوع جوانی آغاز کند، او به عنوان یک دانشجوی خیریه در مدرسه بانوان کاتولیک نوتردام در مولین شرکت کرد.
و در 21 سالگی به عنوان دستیار فروش در فروشگاه (Masion Grampayre )شروع به کار کرد.
کوکو شنل
کوکو شنل طراح لباس ،همزمان با دستیار فروشی او به عنوان خواننده در کافه مشغول به کار شد.
یکی از آهنگهای او «Qui qu’a vu Coco» است
که شایعه شده بود که او نام مستعار افسانهای خود،Coco را از آن دریافت کرده است.
با پیشرفت و حرکت رو به جلو، همان کافهها در مولین منجر به قرار گرفتن او در ملاقات با مدیران برجسته مد مانند اتین دو بالسان (Etienne de Balsan) پسر کار آفرین نساجی شد.
که از شنل دعوت کرد، که قلعهای در رویالیو (Royallieu) نقل مکان کند.
اتین نه تنها یک شریک عاشقانه، بلکه اولین سرمایهگذار او نیز شد.
او پس از آن با دوست اتین، آرتور کاپل (Arthur Capel) ملقب به (Boy)، نجیب زاده انگلیسی آشنا شد.
و با گذر زمان کوتاهی صمیمی و وارد رابطه عاشقانه شدند.
بوی نیز پس از اتین دومین سرمایهگذار شنل و حمایت کننده او بود.
بوی به شنل پیشنهاد رفتن به فرانسه و سرمایهگذاری روی او با خرید یک مغازه را داد؛ شنل که آرزوی رفتن به فرانسه و کار کردن را داشت با اشتیاق پذیرفت و به کمک بوی مغازه کوچکی را با وام بانکی اجاره کرد.
اولین طعم موفقیت او در فشن، از آنجایی میآید که برای یک روز سرد از یک پیراهن قدیمی، لباس خلق کرد و برای نخستین بار لباسهای کشباف با طرحهای ساده و کتهای زنانه مد شد.
او به نویسنده پاول موراند (Morand Paul ) گفت ثروت من در آن پیراهن قدیمی است که به دلیل سرد بودن هوا در دوویل پوشیدم. شنل با افتتاح اولین فروشگاه خود در خیابان کامبون ( Cambon ) پاریس در سال ۱۹۱۰، شروع به فروش کلاه به کمک آدرین کرد.
بعد از زمان کوتاهی شروع به طراحی و دوخت لباس کرد و فروشگاهش را به کمک بوی در دوویل ( Deauville ) گسترش داد و تا سال 1913 از برند شنل چهار شعبه در فرانسه تأسیس شد.
چه چیزی ملکه اوت کوتور را مورد توجه قرار داد؟
کوکو شنل طراح لباس،با کشف استعداد استثنایی شنل در ساخت کلاه، خیلی زود زنان نزدیک به شرکت بالسان توجه و علاقه خود را به طرحهای او جلب کردند.
آثار او به سرعت مورد توجه قرار گرفت و او را وادار کرد .
۱۹۰۸ به کمک بوی به پاریس و در سال ۱۹۱۴دبه دوویل (Deauville) برود تا اولین مغازه خود را افتتاح کند.
مدت کوتاهی پس از آن در سال ۱۹۱۶، یک نمایشگاه لوکس در بیاریتز (Biarritz) افتتاح شد.
سرعت او در شهرت به دلیل ماهیت طرحهای او، تضاد طرحهای او با مد رایج زمان که هنوز هم به قطعات سنتی و به آرامی گذشته گره خورده بود.
کرست و کرینولین( Corset and crinoline ) این قطعات اکنون مانند قفسی دیده میشدند.
که زنان خود را در غوغای تعادل زیبایی شناختی محبوس کردند و بیش از پیش به عنوان ناسالم طلقی میشدند.
بنابراین شنل، برخلاف جریان مد، شروع به ارائه سیلوئتهای اسپرت، با خطوط ساده و ملایم، مطابق با آنچه که به روند جریان آغاز قرن تبدیل میشد، بود.
پارچه شنل، نرمی و خنثی بودنی که تمایز به وجود آورد:
کوکو شنل طراح لباس ،در سال ۱۹۱۶، رودیر (Rodier)یک صنعتگر نساجی فرانسوی، بهطور انحصاری پارچه کشباف شنل را تولید و عرضه کرد. پار چهای که با توجه به نرمی بدن و توانایی ذاتی او برای رهایی از فرم بدنی زن، بهترین مفسر خلاقیتهای شنل است.
بنابراین، دامن سه گانه، پیراهن کشباف و ژاکت کشباف پشمی، به اولین مدل متمایز برند شنل تبدیل شد. که به ویژه در رنگهای خنثی از جمله خاکستری، بژ، آبی تیره و همچنین ترکیبات معروف سیاه و سفید است.
شنل، عطرNo.5 رایحه ماندگار کوکو
به دلیل جاه طلبی برای ترقی هرچه بیشتر، شاهد رشد تصاعدی افزوده و مداوم بود.
این تمایل بیوقفه برای خلق بیشتر، در زمانی که بازار عطر در پاریس پر رونق بود، منجر به تولد اولین و مشهورترین عطر او Chanel No.5 شد.
آشنایی او با عطر ساز روسی ارنست بو (Ernest Beaux) نیز در این پیشرفت نقش بسزایی داشت و شنل از بین ۱۱ عطر دستساز، عطر شماره ۵ را انتخاب کرد.
رایحهای جاودانه که حتی امروزه نیز از بهترین عطرها است و به گفته شنل .
«این عطر پنهان، فراموش نشدنی و اکسسوری نهایی مد است که ورود شمارا اعلام و خروج شما را طولانی میکند.»
پس از آن عطرهایی مانند (No.22_The gardenia) با الهام از گل مورد علاقه شنل و عطر (No.19) ساخته شد.
در سال 1924 او اولین کلکسیون آرایشی خود را به بازار ارائه کرد و در همان سال تحت قراردادی با برادران ورتمیر تسلط خود بر عطر شنل را از دست داد و فقط در قبال نام شنل 10% از فروش را دریافت میکرد.
از هویت بخشیدن تا شکستن تابوها و کدهای پوششی توسط شنل:
در همان حدود سالهای 1925/1926 کوکو لوگو معروف برند خود ((CC را طراحی کرد که شایعات و داستانهای زیادی پشت این طرح است.
شنل همواره مراقب بود و از مشاهدات خود در مورد لباس کارمندان پاریسی و سفارشات استفاده میکرد که مشخصه آن لباس مشکی با یقه سفید بود تا طرحهای خود را الهام بخشد.
در نتیجه در سال 1926، تجزیه و تحلیل او به لباس سیاه کوچک با سادهترین خطوط ممکن تبدیل شد، به این امید که هر زن را باهم برابر کند آن هم به همراه استایلی بینظیر.
او زمانی رنگ مشکی را انتخاب کرد که نشاندهنده حس غم و مناسب برای عزاداری بود. شنل نشان داد این رنگ چقدر میتواند برای لباس شب و مجلسی شیک باشد. او عقیده داشت «مد میگذرد و سبک باقی میماند.»
این چشم انداز جای خود را به موفقیت مطلقی داد .
که توسط کت و شلوار شنل به دست آمده بود و مورد علاقه زنان در سراسر جهان با پارچههای گاباردین، تویید (نوعی فاستونی که تا آن زمان در پوشاک بانوان جایی نداشت) و کشباف شد.
ورود به دنیای هالیوود و فیلمهای فرانسوی برای شنل:
در اوایل دهه 1930 میلادی کوکو به منظور طراحی لباس برای فیلمهای گلدوین ( (Goldwyn’s ، پاریس را به مقصد هالیوود ترک کرد.
با وجود اینکه کارهای او بسیار شیک و بروز بود ولی نتوانست با فرهنگ هالیوود ارتباط برقرار کند و وی هیچوقت برای فیلمهای هالیوودی لباس طراحی نکرد.
در نهایت شنل به فرانسه بازگشت و برای فیلمهای فرانسوی از جمله:
1938 Quai des brumes (Port of Shadows), directed by Marcel Carné.
1939 La règle du jeu (The Rules of the Game), directed by Jean Renoir.
1961 L’Année dernière à Marienbad (Last Year at Marienbad).
لباس طراحی کرد.
در سال 1935 وی با پول ایریب ( (Paul irib نامزد کرد که وی چند سال بعد به دلیل حمله قلبی جلوی چشم کوکو در گذشت.
رقیبی قدرتمند:
السا شیاپارلی در سال 1890 در ایتالیا از یک مادر اشرافی و یک پدر دانشمند متولد شد. او زندگی راحتی در رم داشت، تحصیل کرده و از نظر فکری کنجکاو بود.
السا توسط جامعه پاریس پذیرفته شد.
او مصمم بود که از نظر مالی از والدینش مستقل شود و شروع به طراحی لباس کرد.
بدون هیچ آموزشی در خیاطی، ساخت و ساز و یا الگوی ساخت تلاشهای اولیه خود را غیر قابل پوشیدن بود.
آنچه که او در آن مهارت نداشت، در تخیل و دوستی او با هنرمندان به ویژه سالوادور دالی، او را تحت فشار قرار داد تا مواد و طرحهای نوآورانه را آزمایش کند.
رنگ صورتی امضای او و لباسهای بسیار تزئین شده در تضاد کامل با لباسهای مناسب شانل و لباسهای سیاه و سفید کوچک بود.
کوکو، که توسط تازه وارد تهدید شده بود، بلافاصله از السا متنفر شد.
او از همه چیز از مهارتهایش گرفته تا طرح هایش تا صورتی امضای او انتقاد کرد و آن را «صورتی که دندانها را در لبه قرار میدهد» نامید.
با این حال، آنها در همان مجموعههای اجتماعی اجرا میشدند و ظاهراً دوستانه به نظر میرسیدند.
در یک مهمانی لباس بود که کوکو، السا را دعوت کرد تا با او برقصد، سپس او را به شمعهایی که لباسش را به آتش میکشید، حمایت کرد. مهمانان از آب سودا برای خاموش کردن شعلههای آتش استفاده کردند. رقابت آنها زمانی افزایش یافت که السا با هنرمندان سوررئالیست که کوکو آنها را دوست و حامی خود میدانست، دوست شد.
هنگامی که کوکو به هالیوود کشیده شد تا برای ستارههای ساموئل گلدوین طراحی کند،او از ایده ترک «ان ایتالیایی» لذت برد
السا خوشحال بود که «آن کلاه ساز» را ببیند، اما سبک شانل برای ستارههای هالیوود مانند جوان کرافورد، گرتا گاربو و می وست، که تئاتر لباسهای Schiaparelli را ترجیح میدادند، به رقابت آنها کمک کرد.
هنگامی که مجله تایم السا را روی جلد خود قرار داد، اولین باری که یک طراح افتخار کرد، کوکو خشمگین شد. سپس والیس سیمپسون در لباس السا ظاهر شد تا ازدواج خود را با پادشاه انگلستان اعلام کند.
این بزرگترین توهین تا به امروز بود، با توجه به اینکه شانل یک لباس ترجیحی برای خانواده سلطنتی بود.
دشمنی آنها با عطرهای رقیب و مشتریان مشهور دزدیده شده ادامه یافت .
تا زمانی که جنگ جهانی دوم شاهد بسته شدن هر دو خانه مد بود و رقابت آنها را متوقف کرد.
در طول جنگ جهانی دوم شنل کار خود را به همراه فروشگاهها تعطیل کرد و همراه مردم پاریس از شهر رفت.
پس از دو سال کنارهگیری از دنیای مد، شنل تصمیم گرفت به پاریس برگردد و در طول اشغال فرانسه توسط آلمانها، در سن ۵۸ سالگی با افسر نظامی آلمانی به نام هانس گونتر ون دینکلج (Hans Gunther Von Dincklage) آشنا و وارد رابطه شد. پس از شکست آلمانها و اتمام جنگ، هانس فرانسه را ترک کرد و رابطهاش با شنل تمام شد.
شنل به دلیل رابطه با هانس دردادگاه عمومی مورد بازجویی قرار گرفت؛ برخی رابطه او با یک افسر نازی را خیانت به کشور میدانستند اما در نهایت به طور رسمی متهم نشد و پاریس را ترک کرد، به سوئیس رفت و مدتی در خانه روستایی خود در روک برون(Roquebrune) زندگی کرد.
وی در آنجا یکبار دیگر وارد بیزینس عطر شد وChanel no1 را ارائه کرد.
در آخر پس از ده سال، شنل در سن ۷۰ سالگی با ارائه طرحهای جدید به پاریس بازگشت.
امضای شنل با تعادل سازی در استایلها و اکسسوریها:
کوکو شنل طراح لباس ،یک استایلیست بینظیر بود، چه در کار و چه در زندگی شخصی. استایل و سبک شخصی وی از کلاهها با طرحهای خاص تا گردنبندهای مروارید و لایه لایه و سیگار برگ معروف وی بخشی از این ذوق هنری است.
پس از ایجاد چشماندازی اساسی و تزلزلناپذیر با لباسهای خود، طراح تلاش خود را بر روی لوازم جانبی و اکسسوریها متمرکز کرد. شنل از کنت انین بومونت(Count EtienneBeaumount) و دوک فولکو دی وردورا (Duke Fulco Di Verdura) کمک گرفت تا آتلیهای را راهاندازی کند.
تا به خلق جواهرات اختصاص داده شود .
که در آن جواهرات ارزان یا خالصترین آنها ترکیب شده است.
خلاقیتهای بسیار غنی و مجلل که برای طراح لازم بود.
او به ضرورت لباسهایش عشق میورزید و دنبال تعادل کامل آنها با لوازم جانبی عجیب و غریب بود.
همینطور او برای اولین بار کیفهای زنانه با بند را طراحی کردو در ابتدا مورد تمسخر قرار گرفت ولی در جواب گفت «از اینکه باید همیشه کیف رو دست بگیرم و گم کنم خسته شدم، برای راحتی به آن بند اضافه کردم.»
کوکو شنل طراح لباس،در سال ۱۹۵۴ شنل اولین کت و شلوار بافتنی خود را به نمایش گذاشت.
و بلافاصله به یکی دیگر از طرحهای اصلی خانه مد Chanel تبدیل شد. او دوباره شهرت و محبوبیت خود را به خصوص در آمریکا به دست آورد.
مرگی ساده و در عین حال رویداد بزرگ صنعت مد:
در ۱۰ ژانویه ۱۹۷۱ شانل در سن ۸۷ سالگی در سوئیت خود در ریتز (Ritz) پاریس در گذشت بلافاصله پس از مرگ او مزون او توسط دستیاران مدیریت شد.
بعد از آن در سال ۱۹۸۳ با هدایت خلاقانه کارل لاگرفلد (Karl Lagerfeld ) همراه شد و این طراح خارق العاده نشان داد.
چگونه میتوان کدهای سبک خانه مد شنل را بدون خیانت به دیدگاه اصلی کوکو معاصر کند.
چند حقیقت :
- گل مورد علاقه وی کاملیا بود که بسیار در کارهای این برند استفاده میشود.
- کوکو علاوه بر طراحی لباس در استایل شخصی خود نیز با دقت بود و گردنبند های مروارید تکی یا چند لایه کلاههای خاص و … از ویژگیهای پوشش وی بود.
- خیلی از افراد کوکو را به عنوان ملکه اوت کوتور و همچنین یکی از سردمداران سبک کلاسیک در فشن میدانند.
- مجموعه کارهای خانه مد شنل در موزه هنر متروپولیشن نمایش داده شده است.